Trong Kinh Thánh có câu chuyện về vua Solomon xử một vụ án hai người đàn bà tranh chấp một đứa con. Ai cũng nhận là mẹ ruột của đứa bé và cãi nhau ỏm tỏi.
Vua Solomon mới bảo người hầu đem lại cho ông một thanh gươm và nói: “Hãy xẻ đứa bé này ra làm đôi, và giao cho mỗi bà một nửa!”.
Người mẹ thật mới hoảng hốt la lên xin nhà vua đừng giết đứa nhỏ mà hãy đưa nó cho người mẹ kia, trong khi bà kia thì cứ bảo nhà vua xẻ đứa bé ra làm đôi.
Cụm từ “splitting the baby” hoặc “cutting the baby in half” bắt nguồn từ điển tích này trong Kinh Thánh. Nó chỉ những gì có vẻ như là một quyết định phi lý nhưng thực chất là một sự tính toán có chủ ý để tìm ra sự thật. Quyết định xẻ đôi đứa bé là một trò chơi tâm lý: dựa trên phản ứng của mọi người đối với thông báo được đưa ra, người ra quyết định sẽ có thể thu thập thông tin chính xác.
Trong văn cảnh pháp lý, cụm từ này được sử dụng để mô tả việc chia đôi một phần thưởng (thường đi kèm chi phí phân chia) của một vụ kiện tụng tranh chấp, không đòi hỏi nhiều về chi phí (chẳng hạn như đòi hỏi nhiều phiên điều trần và mức phí chi trả không cân xứng cho cả hai bên đương sự) để có một thỏa hiệp tương đối đơn giản. Phép tương đồng này nhắc nhở các đương sự hãy giảm chi phí của họ trong trường hợp thẩm phán có thể “chia đôi sự khác biệt” về việc bồi thường thiệt hại hoặc các biện pháp khắc phục khác giữa hai bên.
Trong các trường hợp khác, luật sư và nhà bình luận pháp lý có thể sử dụng “split the baby” để ám chỉ bất kỳ thỏa hiệp hoặc phán quyết nào mà cả hai bên đều có thể tuyên bố chiến thắng một phần. Tuy nhiên, một số nhà bình luận đã lưu ý rằng cách sử dụng này không phù hợp với câu chuyện trong Kinh Thánh, trong đó giải pháp của vua Solomon không liên quan đến việc thực sự chia đôi đứa bé hoặc tìm kiếm một thỏa hiệp, mà là cung cấp bằng chứng dẫn đến chiến thắng hoàn toàn cho một trong những người yêu cầu bồi thường.
Trong tiếng Việt, hiện chưa có một cách dịch cụ thể nào cho hai cụm từ “splitting the baby” hoặc “cutting the baby in half”. Tùy theo văn cảnh được đề cập mà người dịch có thể lựa chọn diễn giải theo hướng nào. Sau đây là một số ví dụ để bạn tham khảo:
– We all saw what happened last time when Portland tried to cut the baby in half by having both a city manager and a mayor.
Tất cả chúng ta đều thấy những gì xảy ra lần trước khi chính quyền Portland cố gắng chia đôi trách nhiệm bằng cách vừa có cả quản lý thành phố vừa có cả thị trưởng.
– I appreciate your independence and your willingness to cut the baby in half but this election wasn’t Carter vs. Ford, or Obama vs. McCain, or Pepsi vs. Coke.
Tôi đánh giá cao sự độc lập và sốt sắng của bạn khi [bày tỏ sự] công bằng cho cả hai bên nhưng cuộc bầu cử này không phải là giữa Carter với Ford, hay Obama với McCain, hay Pepsi với Coke.
Chơn Linh
*Nguồn tham khảo: Wikipedia
